Heyvanlar dünyasının iki kralı var: itlər və pişiklər. Ev heyvanı saxlayan insanların da mütləq əksəriyyəti ya it, ya da pişik sahibidirlər.
Texas Universitetindən sosial psixoloq Samuel Qoslinq itsevər və pişiksevər insanların şəxsiyyət xüsusiyyətlərini araşdırıb.
Nəticələrə əsasən, pişik sevənlər daha introvert, nevrotik və yeni təcrübələrə açıq insanlardır. Köpək sevənlər isə daha ekstravert, adaptivdirlər.
“Tapıntılar məni təəccübləndirmədi. Əgər siz itlərin və pişiklərin oynadığı rol haqqında düşünürsünüzsə, onlar müxtəlif növ qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verir. Əgər gəzintiyə çıxmağı və çöldə gəzməyi sevirsinizsə, it götürmək daha məqsədəuyğundur. Ancaq daha introvertsinizsə və evdə kresloda oturaraq vaxt keçirməyi sevirsinizsə, pişiklər daha az sosial qarşılıqlı əlaqə tələb edir”, – Qoslinq bildirib.
“Amma bu o demək deyil ki, pişik sahibləri onları əhatə edən dünya ilə maraqlanmır. Əksinə, pişik həvəskarları parkda palçıqlı gəzintidə deyil, öz evlərinin rahatlığında təbiətin təsvirolunmaz sirlərini düşünürlər. Bu, açıqlıq, ideyalar və zəka haqqındadır. Səmimiliyi yüksək olan insanlar daha mücərrəd düşünməyə, daha yaradıcı, təxəyyüllü və fəlsəfi olmağa meyllidirlər. Pişiyi qucağında oturan filosof internetdə boş yerə məşhur mem deyil”, – o əlavə edib.
Prodüser Ceyda Torun 2017-ci ildə mükafata layiq görülmüş “Kedi” sənədli filmində İstanbulun səs-küylü küçə pişiklərini ekrana gətirib. Torun deyir: “Bu pişikləri sevən və onlara qayğı göstərən insanlar arasında bir xüsusiyyət diqqəti cəlb edirdi. Onların fəlsəfi düşüncə və introspeksiya qabiliyyəti. Onların haradan olmasının, hansı səviyyədə təhsil aldıqlarının fərqi yox idi. Sən bunu onların gözlərindən görə bilərdin”.
Torun pişiksevərlərin gözəllik axtardığını da əsaslandırır: “Pişikdə çox estetik zövq verən bir şey var. Buna görə bir çox sənətçi pişiklərlə maraqlanır. Rəssamlar və şairlər itlərlə deyil, pişiklərlə ünsiyyət qururlar. Ölçüsündən asılı olmayaraq hər bir pişikdə hiss edə biləcəyiniz zəriflik, çeviklik, fiziki gözəllik var”.
Qeyd olunub ki, pişiyin vəhşiliyi insanları özünə çəkir. “Pişik fəlsəfəsi” (“Pişiklər və həyatın mənası”) kitabının müəllifi, filosof Con Qreyin fikrincə, insanlar qrup halında yaşayan sosial varlıqlardır, itlər də. Pişiklər isə sürü halında yaşayan itlərdən fərqli olaraq “tənha ovçulardır”. Doğrudur, dişi pişiklər balalarına çox bağlıdırlar. Ancaq bu, həddir. Pişiklər müəyyən insanlarla “yoldaşlığı” sevə bilər. Amma onlara ehtiyacları yoxdur.
Qreyə görə, əgər bir heyvanda öz sadiq, sevən və etibarlı tərəfinizi görmək istəyən birisinizsə, itlərə üz tutacaqsınız. Əgər insan dünyasından kənarda, başqa bir heyvanın bu müəyyən insan ehtiyacları olmadan yaşadığı başqa bir dünya görmək istəyirsinizsə, pişikləri sevirsiniz. Başqa sözlə, iti sığallamaq xüsusilə qürurverici güzgüyə baxmaq kimidir. Pişik həvəskarları isə təbiətə açılan pəncərədən ətrafa baxırlar.
“Pişiklər heyvanlar aləminin zirvəsində dayansalar da – qədim misirlilərin onlara sitayiş etməsi əbəs yerə deyil – onların sahibləri bəlkə də bütün ev heyvanları sahibləri arasında ən çox xor baxılanlardır”, – araşdırmada deyilir.
O da vurğulanıb ki, evlərində birdən çox pişiyi olan və tək yaşamağa meylli olan bir çox insan var. Onları birləşdirən şey bu heyvanların müstəqilliyinə, təkəbbürünə və soyuqluğuna dərin heyranlıqdır. Onlar “müdirin” kim olduğunu bilirlər. Pişik həvəskarları xidmət həyatını seçirlər. Şirin, kürklü dostlarının qulluqçusu olmaq və bunun müqabilində səxavətlə dişləmək, miyoldamaq və yalamaq…
Qeyd olunub ki, əgər pişik sahibinin qucağında yatarsa, yuxudan oyanana qədər sahibi hərəkətsiz qalmağa razıdır. Bu, Məhəmməd peyğəmbərin yatmış pişiyi narahat etməmək üçün paltarının bir hissəsini kəsdiyinə dair İslam hekayəsini xatırladır. Pişiklər müsəlman dünyasında xüsusilə sevilir, çünki onlar təmiz hesab olunurlar və istədikləri kimi gəzə bilirlər Pişiklərin təxminən 10 000 il əvvəl indiki Suriya, İraq və Misir ərazilərində əhliləşdirildiyi güman edilir.
Pişiklərin üzü körpələrə bənzəyir
Linkoln Universitetində baytarlıq davranış təbabəti üzrə mütəxəssis və “Pişiyinizin olması: Pişiyin ağlında həqiqətən nələr baş verir” kitabının həmmüəllifi professor Daniel Millsə görə, pişik üzləri körpələrə bənzədiyi üçün çox cəlbedicidir: “Bu kuklaya bənzəyən xüsusiyyətlər şüuraltı səviyyədə duyğularımıza toxunur və bizi məşğul etmək istəyi yaradır. Onların təbii olaraq cəlbedici hesab etdiyimiz sadə xüsusiyyətləri var”.
“İctimai düşüncə pişiksevərlərdə itsevərlərdən daha güclüdür: “İt sevənlər öz itləri ilə məşğul olurlar. Bir itiniz varsa, itinizi sevirsiniz. Bir pişiyiniz varsa, bütün pişikləri sevirsiniz. Hər kəsin öz pişikləri haqqında hekayələri sizi valeh edir”, – deyə vurğulanıb.
